Mô tả
Ngày nay, cây mía sau khi được trồng và chăm sóc đến khi thu hoạch, lá mía được cắt bỏ, còn thân cây mía được vận chuyển về nhà máy rồi ép lấy nước để chế biến đường. Trong quá trình nước mía được đun sôi và cô đặc đến khi tạo nên các tinh thể đường, các tinh thể đường được tách ra sau khoảng 3 lần đun sôi cô đặc thì lượng đường hầu như không thể tách thêm được nữa. Chất lỏng đặc sánh còn lại chính là mật rỉ đường.
Mật rỉ đường là là nguồn carbon rẻ tiền mà giàu dinh dưỡng. Rỉ đường có màu đen và mùi thơm từ mía đường, được sử dụng cho các ngành công nghiệp xử lý nước thải công nghiệp, chăn nuôi gia súc, thủy sản...Ngoài ra rỉ mật đường còn được sử dụng trong sản xuất công nghiệp chế biến cồn và hoạt hóa các chế phẩm sinh học EM và sử dụng ủ phân vi sinh hữu cơ rất hiệu quả.
Thành phần
Thành phần trong mật rỉ rất khó dự đoán vì phụ thuộc vào: giống mía, thời tiết, thổ nhưỡng, giai đoạn thu hoạch mía cũng như quy trình sản xuất của từng nhà máy. Do vậy, mật rỉ có khả năng thay đổi đáng kể về thành phần dinh dưỡng, mùi vị, màu sắc và độ nhớt.
Thành phần tiêu chuẩn của rỉ mật thường được chia thành 3 phần: đường, chất hữu cơ không đường và chất khoáng.
Đường: Các loại gluxit hòa tan (đường đôi và đường đơn) là thành phần dinh dưỡng chính của rỉ mật, trong đó sucroza là chủ yếu. Tổng lượng đường trong rỉ mật củ cải đường thường thấp hơn trong rỉ mật mía, nhưng lại chứa hầu như toàn bộ là sucroza.
Chất hữu cơ không đường: Các chất hữu cơ không phải là đường của rỉ mật quyết định nhiều tính chất vật lý của nó, đặc biệt là độ nhớt dính. Nó bao gồm chủ yếu là các loại gluxit như tinh bột, các hợp chất chứa N và các axit hữu cơ.
Chất khoáng: Rỉ mật là một nguồn giàu khoáng. Rỉ mật mía giàu Na, K. Mg và S. Rỉ mật cũng chứa một lượng đáng kể các nguyên tố vi lượng như Cu, Zn, Fe, Mn,…
Công dụng
Làm nguyên liệu lên men để sản xuất rượu rum
Sử dụng trong sản xuất một số loại bia đặc biệt có màu tối.
Sử dụng để tạo hương cho thuốc lá
Dùng để bổ sung sắt cho các đối tượng không dung nạp khoáng chất này trong viên sắt bổ sung.
Sử dụng để lên men tạo ra các sản phẩm như nấm men, axit amin và axit xitric
Phụ gia trong chế biến thức ăn chăn nuôi.
Sử dụng làm mồi câu cá.
Là nguồn cacbon trong một số ngành công nghiệp.
Được tẩy trắng bằng magie clorua và dùng để làm chất chống tạo băng.
Sản xuất cồn etylic dùng làm nhiên liệu động cơ
Được hỗn hợp với keo để dùng trong ngành in.
Bổ sung vào đất trồng để tăng hoạt tính sinh học của đất.
Sử dụng trong thủy canh để cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng.
Dùng làm nguồn thức ăn trong nuôi cấy vi sinh, ủ phân hữu cơ,…
Có tác dụng trong quá trình xử lý nước thải công nghiệp, xử lý ao nuôi tôm
Hiện nay, những ứng dụng phổ biến nhất của mật rỉ đường thường thấy trong ngành nông nghiệp (ủ phân hữu cơ, nuôi vi sinh), xử lý nước thải và trộn vào thức ăn trong chăn nuôi.
Nhìn chung, mặc dù chỉ là một sản phẩm phụ, nhưng mật rỉ đường hoàn toàn có thể được tận dụng và mang đến lợi ích trong nhiều lĩnh vực. Đồng thời, đây là nguồn nguyên liệu có giá thành rẻ, dễ dàng trong sử dụng và bảo quản. Hy vọng, với những ưu điểm này, mật rỉ đường sẽ ngày càng phổ biến và nhận được sự quan tâm từ người tiêu dùng.